Asopichos Logo
19-03-2024
Asopichos Logo
218

ΕΡΕΥΝΑ Δεύτερο μέρος.180 χρόνια Δήμος Ορχομενού 1835-2015!

< 11 λεπτά
02.02.15 • 09:34
#Tags:

ΕΡΕΥΝΑ Δεύτερο μέρος
180 χρόνια Δήμος Ορχομενού 1835-2015!
Η ιστορία του Δήμου Ορχομενού.

* Η ορθογραφία σε αποσπάσματα και ονομασίες πόλεων, χωριών και οικισμών αναφέρονται όπως στα πρωτότυπα κείμενα.

Μακρά είναι η διαδρομή του δήμου Ορχομενού πέραν της ιστορικότητας του ιερού αυτού τόπου των Μινυών, των θρύλων, των παραδόσεων, των ηρώων του των θεοτήτων που τον περιέβαλλαν αλλά και του Ολυνμπιονίκη Ασώπιχου που είχε την τιμή να θρέψει στα σπλάχνα του.
Η μακρά αυτή διαδρομή του δήμου δεν είναι γνωστή στο ευρύτερο κοινό. Έτσι οι περισσότεροι τοποθετούν ως εκκίνηση τον σχηματισμό του δήμου, μετά την απελευθέρωση από τα στρατεύματα κατοχής κατά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο και περίπου στα 1945-1949.

Στο πρώτο μέρος της ιστορικής έρευνας για την ίδρυση του Δήμου Ορχομενού, διανύσαμε την πορεία από την απαρχή της σύστασης, το 1835 και είδαμε τις μεταβολές σχετικά με τα χωριά και τους οικισμούς που ανήκαν σ’ αυτόν.

Στο δεύτερο μέρος θα δούμε την σύγχρονη εξέλιξη του Δήμου από το 1912 μέχρι σήμερα.

Εις τα εξόν συνετέθη-Κατάργηση του Δήμου
Όπως είδαμε στο πρώτο μέρος το 1909 ο Δήμος Ορχομενού ανήκε στον νομό ΑττικοΒοιωτίας.
Τον Αύγουστο του 1909 γίνεται στη χώρα στρατιωτικό πραξικόπημα (κίνημα Γουδί), που είχε και λαϊκή συμπαράσταση, και επέβαλε να σχηματισθεί νέα κυβέρνηση με πρόγραμμα κυρίως τη ραγδαία ανάπτυξη των ενόπλων δυνάμεων. Το 1910 ο Βενιζέλος έγινε πρωθυπουργός και πραγματοποίησε πολύ σύντομα σοβαρό ανορθωτικό έργο στην οργάνωση του κράτους και στις ένοπλες δυνάμεις, εφάρμοσε πολιτική εθνικής ομοφροσύνης και προπάντων κατόρθωσε το παράτολμο για την εποχή εγχείρημα να συνάψει συμμαχία με τη Βουλγαρία. Αποτέλεσμα της πολιτικής αυτής προετοιμασίας υπήρξε η συμμετοχή της Ελλάδος στον Βαλκανικό πόλεμο του 1912 και οι ευεργετικές γι' αυτήν συνέπειές του: προσάρτηση της Ηπείρου, της Μακεδονίας, της Κρήτης και νησιών του Αιγαίου, απελευθέρωση έτσι μεγάλου αριθμού των αλύτρωτων Ελλήνων.

Το 1912 ο Δήμος επανέρχεται στο νομό Βοιωτίας και σύμφωνα με απόφαση στις 31 Αυγούστου 1912 αποσπώνται και γίνονται κοινότητες ο Αγιος Δημήτριος, το Βρανέζι και η Καρυά.
Η Σκριπού και η Πετρομαγούλα; Και αυτές διαχωρίζονται και γίνονται δύο ανεξάρτητες κοινότητες με ομώνυμες έδρες.

Έτσι, μετά από τόσα χρόνια ο Δήμος καταργείται από το 1909 και παραμένει με αυτή την μορφή μέχρι το 1949.

Τα ταραγμένα χρόνια
Η κατάργηση του Δήμου το 1909 είχε να κάνει με το γενικότερο σκηνικό που επικρατούσε όλα αυτά τα χρόνια στην Ελλάδα τα οποία ήταν από τα δραματικότερα στην ιστορία μας. Αυτή ήταν και η κύρια αιτία που αυτή την περίοδο δεν γίνονται μεταβολές και κάποιες κινήσεις ως προς την οργάνωση της τοπικής κοινωνίας και πολύ περισσότερο των Δήμων και των Κοινοτήτων.
Μέσα σε αυτές τις εξαιρετικά ταραγμένες περιόδου ο Ορχομενός δεν θα μπορούσε να αποτελέσει εξαίρεση και ακολούθησε την ταραγμένη και χαοτική κατάσταση που επικρατούσε στη χώρα μας.
Πρώτα-πρώτα οι Βαλκανικοί πόλεμοι την διετία 1913-1914 και στη συνέχεια ο Α Παγκόσμιος πόλεμος ή ο Μεγάλος πόλεμος όπως επίσης λέγεται και διήρκησε από τον Αύγουστο του 1914 ως τις 11 Νοεμβρίου 1918.
Δεν πρόλαβε να λήξει ο Α Παγκόσμιος πόλεμος και η χώρα μας εμπλέκεται στον Ελληνοτουρκικό πόλεμο 1918-1922 με την θλιβερή κατάληξη για το έθνος μας στην τελευταία φάση του, την άτακτη υποχώρηση και την καταστροφή της Σμύρνης το 1922.
Οι πληγές όμως του διωγμού των Ελλήνων της Μικρασίας και ο πλήρης απολογισμός της καταστροφής συντελέσθηκε ιστορικά σε δύο τετραετείς περιόδους, 1914-1918 και 1920-1924 που είναι πράγματι από τις δυσκολότερες περιόδους του έθνους.
Στη συνέχεια πολιτικές εξελίξεις και αστάθεια στη χώρα μας φέρνουν ως την 10ετία του 1930 με την επιβολή δικτατοριών και αυτή του Μεταξά που μας φέρνει στην έκρηξη του Β’ Παγκοσμίου πολέμου ο οποίος άρχισε στις 7 Ιουλίου 1937 στην Ασία και την 1 Σεπτεμβρίου 1939 στην Ευρώπη ενώ τελείωσε στις 2 Σεπτεμβρίου 1945.

Ενώ όμως τερματίστηκε ο Β παγκόσμιος πόλεμος, στη χώρα μας συνεχίστηκαν οι συγκρούσεις. Διαδραματιζόταν η χειρότερη μορφή πολέμου που μπορεί να συμβεί σε ένα λαό, ο Εμφύλιος Πόλεμος! Διήρκησε από 1946 μέχρι το 1949. Αυτή την περίοδο γίνονταν ένοπλες συγκρούσεις μεταξύ του Στρατού και των ανταρτικών απελευθερωτικών δυνάμεων, ο οποίος διήρκησε από τον Μάρτιο του 1946 έως τον Αύγουστο του 1949.

Νέα αρχή

Ενώ σταμάτησαν οι πόλεμοι και μπαίνουμε σε μια μακρά ειρηνική περίοδο, επιχειρείται η ανασύσταση της Ελληνικής κοινωνίας και οι μεταρρυθμίσεις στον εσωτερικό τομέα με την οργάνωση των τοπικών κοινωνιών, των Δήμων και των Κοινοτήτων.

Έτσι με απόφαση της κυβέρνησης στις 14 Νοεμβρίου 1949 ο Δήμος Ορχομενού ανασυσταίνεται και προσαρτώνται σε αυτόν η Σκριπού, η Πετρομαγούλα και το Τζαμάλι. Έδρα του δήμου η Πετρομαγούλα ενώ στο μεταξύ έχει επανέλθει και διοικητικά στο Νομό Βοιωτίας.

1946 Ο Ορχομενός στη Βοιωτία 

Μετονομάζεται στις 5 Μαρτίου 1955, σε Αθάμας η Σκριπού και Διόνυσος το μέχρι τότε Τζαμάλιον ο οποίος στη συνέχεια (24 Ιουλίου 1959) μετατρέπεται σε ανεξάρτητη κοινότητα.

Μετονομασία Σκριπούς και Τζαμαλίου

Το 1961 (3 Νοεμβρίου) ο Αθάμας (Σκριπού) μετονομάζεται σε Ορχομενός και γίνεται έδρα του ομώνυμου Δήμου που μεταφέρεται από την Πετρομαγούλα ενώ αυτή καταργείται και προσαρτάται στον Δήμο Ορχομενού πλέον.

Έχουμε μπει πλέον σε μια εποχή σταθερότητας και οι όποιες μεταβολές στο Δήμο έχουν ουσιαστικά λήξει. Ενοποιείται δηλαδή ο Ορχομένος με τις δύο κοινότητες, (συνοικίες, οικισμούς όπως θέλετε αποκαλέστε τους), Σκριπού και Πετρομαγούλα να ονομάζονται πλέον Ορχομενός και να απαρτίζουν τον ομώνυμο Δήμο.

1961 ΒΔ ενοποίησης Σκριπους Πετρομαγούλας σε Ορχομενός

Από το 1961 και μέχρι το 1997 ως κοινότητες υπάρχουν στην ευρύτερη περιοχή, το Παύλο, ο Πύργος, ο Αγιος Δημήτριος, η Μαυρώγεια (ανήκε στην κοινότητα Αγ Δημητρίου), ο Αγιος Σπυρίδωνας, ο Αγιος Ανδρέας (ανήκε στην κοινότητα Αγ Σπυρίδωνα), ο Διόνυσος, η Καρυά και το Λούτσι. Στο μεταξύ έχουν αλλάξει ονομασίες το Βρανέζι (Αγ Σπυρίδωνας), το Αραποχώρι (Αγ Ανδρέας), το Τζαμάλι (Διόνυσος).

Καποδίστριας και Καλλικράτης

Το 1997 με τον νόμο του κράτους για την Τοπική Αυτοδιοίκηση επιχειρείται μεγάλης κλίμακας μεταρρύθμιση η οποία πήρε το όνομα του πρώτου κυβερνήτη της χώρας «Ιωάννης Καποδίστριας».
Με βάση αυτό γίνονται συνενώσεις Δήμων και Κοινοτήτων. Έτσι στις 4 Δεκεμβρίου όλες οι παραπάνω κοινότητες καταργούνται και προσαρτώνται στο Δήμο Ορχομενού με έδρα την ομώνυμη πόλη.
Με την ονομασία «Καποδίστριας» εννοούμε τον νόμο 2539/97. Πήρε το όνομά του από τον Ιωάννη Καποδίστρια, πρώτο κυβερνήτη της Ελλάδος μετά την απελευθέρωσή της από την Οθωμανική αυτοκρατορία. Σύμφωνα με τον νόμο έγινε συνένωση κοινοτήτων σε μεγαλύτερους δήμους με σκοπό την καλυτέρευση της δημόσιας διοίκησης στο επίπεδο της τοπικής αυτοδιοίκησης. Ο Νόμος Καποδίστρια εισήγαγε το νέο όρο των «δημοτικών διαμερισμάτων» (παλαιές κοινότητες). Η διοικητική διαίρεση που προέκυψε με το νόμο αυτό ίσχυσε μέχρι το τέλος του 2010, οπότε και αντικαταστάθηκε από τη νέα διοικητική διαίρεση που προβλέπει το σχέδιο «Καλλικράτης».
Όπως είδαμε το πρόγραμμα «Καποδίστριας ίσχυσε μέχρι το 2010 οπότε στις 7 Ιουνίου (ΦΕΚ 87Α) αρχίζει να ισχύει ένα άλλο πρόγραμμα μεταρρύθμισης για την αυτοδιοίκηση με την ονομασία «Καλλικράτης».
Με αυτή την ονομασία επιχειρήθηκε η Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης (νόμος 3852/2010), και έγινε έτσι η διοικητική διαίρεση της Ελλάδας το 2011 ενώ επανακαθορίστηκαν τα όρια των αυτοδιοικητικών μονάδων,
Το πρόγραμμα ψηφίστηκε από την Βουλή το Μάιο του 2010. Μέρος των διατάξεών του ενεργοποιήθηκε άμεσα με τη δημοσίευσή του στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως στις 7 Ιουνίου 2010 ώστε να διεξαχθούν βάσει αυτών οι αυτοδιοικητικές εκλογές του ιδίου έτους. Στη πλήρη μορφή του τέθηκε σε ισχύ την 1η Ιανουαρίου 2011.

Ποιος ήταν όμως ο Καλλικράτης; Ήταν ένας από τους δύο αρχιτέκτονες του Παρθενώνα. Έζησε τον 5ο αιώνα π.Χ. στην Αθήνα, κατά την διάρκεια του «χρυσού αιώνα του Περικλή». Όπως αναφέρει ο Πλούταρχος στον βίο του Περικλή συνεργάστηκε μαζί με τον Ικτίνο για την κατασκευή του σπουδαιότερου αρχαιοελληνικού ναού.
Στον Πλούταρχο επίσης καθώς και σε μία επιγραφή αναφέρεται πως εργάστηκε μεταξύ των ετών 460 και 450 π.Χ. στην ανέγερση των Μακρών Τειχών της Αθήνας. Σε μία επιγραφή στην ακρόπολη του αποδίδεται επίσης και ο μικρός ναός της Αθηνάς-Νίκης που βρισκόταν δεξιά των Προπυλαίων της Ακρόπολης.

Σύμφωνα με καθεστώς «Καλλικράτης» ενώ πριν οι πρωτοβάθμιοι ΟΤΑ ήταν συνολικά 910 δήμοι και 124 κοινότητες. Οι περισσότεροι εκ των οποίων είχαν προκύψει από συνενώσεις το 1997, με τον «Καποδίστρια» περιορίστηκαν σε 325 δήμους μέσω εθελοντικών ή αναγκαστικών συνενώσεων.

Ο σημερινός Δήμος
Μετά τις μεταρρυθμίσεις «Καποδίστρια» και «Καλλικράτη» ο σημερινός Δήμος από την 1η Ιανουαρίου 2011 απαρτίζεται:
Από το Δημοτικό Διαμέρισμα Ακραιφνίας ο οποίος απαρτίζεται από τον οικισμό Αγιος Ιωάννης, σε παρένθεση ο πληθυσμός (189), τα Σκροπονέρια (30), το Κόκκινο (806), την Μονή Πελαγίας (17) (ανήκαν στην κοινότητα Κοκκίνου),το Ακραίφνιο (1.256), το Κάστρο (883) και το Στροβίτσι (Στροβίκι) (49) (ανήκε στην κοινότητα του Κάστρου),που αποσπάστηκαν από τον Δήμο Ακραιφνίας και προσαρτήθηκαν στον Δήμο Ορχομενού.

Από τον Ορχομενό έδρα του Δήμου, που με βάση την προηγούμενη μεταρρύθμιση «Καποδίστριας», εκτός των οικισμών της Ακραιφνίας συμπεριλαμβάνει και τις κοινότητες που είχαν συνενωθεί στον Ορχομενό, (σε παρένθεση ο πληθυσμός), Ορχομενός (5.238), Παύλο (1.720), Πύργος (221), Αγιος Δημήτριος (993), Μαυρώγεια (107) (ανήκε στην κοινότητα Αγ Δημητρίου), Αγιος Σπυρίδωνας (287), Αγιος Ανδρέας (81) (ανήκε στην κοινότητα Αγ Σπυρίδωνα), Διόνυσος (771), Καρυά (310) και Λούτσι (462).

Συνολικά 16 οικισμοί απαρτίζουν σήμερα τον Δήμο Ορχομενού (7 Ακραίφνιο, 9 Ορχομενός).

Ο Πληθυσμός του Ορχομενού 

Μετά το 1907 ( 1835-1907 στο Α μέρος)
1920-3.034
1928 - 4.061
1951 - 5.447
1961 - 5.345
1971 - 5.085
1981 - 5.369
1991 - 5.525
2001 – 5.780
2011 – 5.238

Οικογένειες-κάτοικοι το 1835
Ορχομενός 1.348 (κάτοικοι)
Ορχομενός (Σκριπού) 91οικογένειες- 394 κάτοικοι, Πετρομαγούλα 70-340 Καρυά 25-137, Άγ. Δημήτριος 31-146, Βρανέζι 46-340, Μολύβι 6-19

Ατομα-Οικογένειες
Ορχομενός 1821- 1.105 άτομα -223 οικογένειες, 1832- 1.060 άτομα -212 οικογένειες, 1842- 1.479 άτομα - 319 οικογένειες, 1853- 1.620 άτομα - 500 οικογένειες
Πληθυσμός Ορχομενού

Κλίμακα πληθυσμού 1

 Αυτή είναι η διαδρομή του Δήμου Ορχομενού στο πέρασμα των χρόνων από το 1835 μέχρι το 2015.

Φέτος συμπληρώνονται 180 χρόνια αυτής πορείας. Η έρευνα αυτή αφιερώνεται στους κατοίκους του Ορχομενού ενώ είναι και μια απόδοση τιμής σε όλους εκείνους που αφιέρωσαν τη ζωή τους στην Τοπική Αυτοδιοίκηση.

Μπάμπης Ζαννιάς.

Βιβλιογραφία
1.Ν Ι Βαλέττα Γεωγραφία Νεωτέρας τε και Νεωτέρας 1851
2.Πολιτειογραφικαί πληροφορίες περί Ελλάδος Λ Μαντσόλα Εθνικό Τυπογραφείο 1867
3.Ιστορική έρευνα των Οικισμών της Ελλάδας Ερευνητικά ζητούμενα και προβλήματα πηγών Λεων. Καλλιβρετάκης
4.Λεξικό Δήμων, Κοινοτήτων και Συνοικισμών της Ελλάδος, Εθνικό Τυπογραφείο 1923
5.Στατιστική Επετηρίς 1930
6.Λεξικό Διοικητικών Μεταβολών των Δήμων και Κοινοτήτων 1912-2001ΚΕΔΚΕ-ΕΕΤΑΑ
7.Οι δημογραφικές εξελίξεις στη νεώτερη Ελλάδα (1830-2007)
Β. Κοτζαμάνης, Ε. Ανδρουλάκη
8.Ιστορικό Διάγραμμα Των Δήμων Της Ελλάδας 1833 – 1912 Ελευθέριος Σκιαδάς
9.Διαδίκτυο, Wikipedia κ.α

asopichos efimerida viotia clip
Asopichos Logo white
Θέλοντας να αποδώσουμε τιμή στον πρόγονό μας, τον Ορχομένιο Ολυμπιονίκη δώσαμε το όνομά του στη προσπάθειά μας. Μέγιστη τιμή και βαριά κληρονομιά την οποία θα προσπαθήσουμε να υπερασπιστούμε. Ονομάσαμε Ασώπιχο την ιστοσελίδα μας γιατί ο Ολυμπιονίκης, ανήκει σε όλους, όπως και η ιστοσελίδα μας. Γιατί η αλήθεια και η ενημέρωση χρειάζονται μεγάλη προσπάθεια, είναι ένας συνεχής αγώνας δρόμου…

Ακολουθήστε μας

menu-circle