Καταστροφή στην Κωπαΐδα. Επιδρομή πράσινου σκουληκιού στα βαμβάκια

«Μας έφαγε το πράσινο σκουλήκι» είναι η φράση που ακούς από τους αγρότες της Κωπαΐδας. «Πάει το βιός μας, άλλη μια χρονιά χαμένη» λένε απεγνωσμένα οι βαμβακοκαλλιεργητές από το κακό που τους βρήκε και συνεχίζουν «δεν μας έφταναν η οικονομική κρίση και οι καταστροφές από τις καιρικά φαινομενα, πλημμύρες, χαλάζι, τώρα μας βρήκε κι αυτό, καταστραφήκαμε».

Δυστυχώς παντού ακούς τις ίδιες κουβέντες και η απόγνωση έχει πλήξει όλους αυτούς που περίμεναν μια «καλή χρονιά» για να...τα βγάλουν πέρα. Περίμεναν τη σοδειά για να πληρώσουν τα χρέη τους, να ζήσουν την οικογένεια, να σπουδάσουν τα παιδιά…

Όμως όπως όλα δείχνουν η χρονιά θα είναι καταστροφική.

Θέλοντας να δώσουμε όσο το δυνατόν πιο έγκυρη και έγκαιρη ενημέρωση για το φαινόμενο που επικρατεί στον κάμπο της Κωπαΐδας, όπου να σημειώσουμε γίνεται η μεγαλύτερη και πιο εκτεταμένη καλλιέργεια βαμβακιού της χώρας με τις καλύτερες ποιοτικά ποικιλίες, ζητήσαμε από Γεωπόνο Λουκά Θεοτόκη Τσαγαλά να γράψει για τους αναγνώστες του www.asopichos.gr για το φαινόμενο αυτό που απασχολεί χιλιάδες καλλιεργητές.

Ο κ Τσαγαλάς ανταποκρίθηκε, παρόλο που όπως αντιλαμβάνεστε λόγω του φαινομένου είναι συνέχεια σε επαφή με τους αγρότες δίνοντας συμβουλές και προσπαθώντας να τους βοηθήσει με τις γνώσεις του.    

Φέτος αντιμετωπίζουμε μια αρκετά δύσκολη κατάσταση εντομολογικώς, η οποία περιλαμβάνει έντονες προσβολές από αφίδες, τετράνυχους, λύγκους,πράσινα σκουλήκια κ.α. Επειδή ακούγονται πολλά, αλλά κυρίως στην εφαρμογή γίνονται διάφορα ή δεν γίνεται τίποτα, καλό είναι να ξεκαθαρίσουμε μερικές καταστάσεις.

Μου ζητήθηκε να γράψω για το πράσινο σκουλήκι, επειδή θεωρείται και είναι ο πιο σημαντικός εχθρός του βαμβακιού, και επηρεάζει άμεσα και την τοπική οικονομία, αλλά σε μερικές περιπτώσεις οι προσβολές από άλλα έντομα είναι πιο σημαντικές.

Είναι μια σοβαρότατη κατάσταση η οποία πρέπει να αντιμετωπιστεί όχι μεμονωμένα αλλά σε συνάρτηση και με άλλα, ίσως ταυτόχρονα, προβλήματα,όπως ο λύγκος.

1)Έγκαιρη χρονικά διάγνωση του προβλήματος

2)Σωστή χρήση και επιλογή σκευάσματος. ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΟΛΑ ΤΑ ΦΑΡΜΑΚΑ ΙΔΙΑ!

Μπορεί επίσης η λάθος χρονικά εφαρμογή του σωστού φαρμάκου να οδηγήσει στο συμπέρασμα ότι το φάρμακο δεν είναι καλό. Έχουν επίσης παρατηρηθεί λάθος επιλογές φαρμάκων, με αποτέλεσμα της επιδείνωση του προβλήματος.

ΠΡΟΣΟΧΗ! Μερικές πληροφορίες, περι...σκουλικιού...

[youtube https://www.youtube.com/watch?v=rjGUgrg6vpk]

 

Το ενήλικο(πεταλούδα) έχει μήκος 2cm και άνοιγμα πτερύγων περίπου 40mm και χρώμα κιτρινωπό με ρόδινες ανταύγειες. Οι πρόσθιες πτέρυγες φέρουν στο άκρο τους μια καστανή λωρίδα και προς το μέσο από μια καστανή κηλίδα .

Τα αυγά είναι σφαιρικά, πεπλατυσμένα στη βάση και φέρουν χαρακτηριστικές ραβδώσεις. Αρχικά έχουν χρώμα λευκό, αργότερα σκουραίνουν και τελικά γίνονται σκούρο καφέ. Η προνύμφη έχει χρώμα από ανοιχτό καστανό μέχρι πράσινο ανάλογα με το σημείο του φυτού που τρέφεται. Πλευρικά φέρει μια ανοιχτόχρωμη ελικοειδή γραμμή με μια σειρά στιγμάτων . Στην πλήρη ανάπτυξη φτάνει σε μέγεθος 30-40mm. Η νύμφη έχει μέγεθος 14-18mm και καφέ χρώμα.

Διαχειμάζει σαν νύμφη σε κελί που δημιουργεί μέσα στο έδαφος σε βάθος 8-10cm και στην Ελλάδα ολοκληρώνει 4 γενιές. Τα τέλεια της πρώτης γενιάς εμφανίζονται τέλη Απριλίου αρχές Μαΐου, δραστηριοποιούνται κατά τι σούρουπο, συζευγνύονται και κάθε θηλυκό γεννάει ένα μεγάλο αριθμό αυγών (700- 1500) που τα τοποθετεί μεμονωμένα ή ανά 2-3, στα φύλλα, στους βλαστούς, στα άνθη ή στους μίσχους των φύλλων άλλων καλλιεργειών (π.χ. αραβόσιτος, μηδική).

Το βαμβάκι προσβάλλεται από τη δεύτερη γενιά του εντόμου. Ζημιές από προνύμφες της δεύτερης γενιάς εμφανίζονται στα μέσα με τέλη Ιουνίου και συνεχίζονται μέσα στις δυο πρώτες εβδομάδες του Αυγούστου. Η τρίτη γενιά εμφανίζεται προς τα τέλη Ιουλίου με αρχές Αυγούστου και οι ζημιές συνεχίζονται όλο το Σεπτέμβριο από τις προνύμφες της τέταρτης γενιάς.

Οι προνύμφες γεννιούνται μετά από ένα διάστημα επώασης που ποικίλλει από 3 ημέρες έως 12-14 ημέρες, ανάλογα με τις συνθήκες του περιβάλλοντος και ωριμάζουν, μετά από 5-6 στάδια ανάπτυξης, σε 11-15 ημέρες σε θερμοκρασίες μεταξύ 25-30°C.

Ο κύκλος ανάπτυξης του εντόμου επηρεάζεται έντονα από τις συνθήκες περιβάλλοντος. Στις πιο ευνοϊκές συνθήκες ολοκληρώνεται συνήθως σε 35-40 ημέρες. Σε μερικές περιπτώσεις έχουμε το φαινόμενο της επικάλυψης γενιών. Εκεί βλέπουμε στους ελέγχους που κάνουμε σχεδόν όλα τα στάδια της προνύμφης.

Είναι ένας από τους σοβαρότερους και σημαντικότερους εχθρούς του βαμβακιού προσβάλλοντας όλα τα μέρη του φυτού. Το βαμβάκι προσβάλλεται αρχικά από τις προνύμφες της δεύτερης γενιάς που εμφανίζονται μέσα με τέλη Ιουλίου με αρχές Αυγούστου, ενώ η προσβολή συνεχίζεται καθ’ όλη την καλλιεργητική περίοδο από τις επόμενες γενιές.

Η ένταση και η έκταση της προσβολής εξαρτώνται από το στάδιο ανάπτυξης των φυτών. Προσβολή του φυτού όταν αυτό έχει ολοκληρώσει το βιολογικό του κύκλο και δεν παράγει νέα καρύδια οδηγεί σε πλήρη καταστροφή της παραγωγής.

Οι νεοεκκολαπτόμενες προνύμφες κινούνται κυρίως προς τα καρποφόρα όργανα (χτένια , καρύδια ) και δευτερευόντως προς τους βλαστούς και τα φύλλα.

Προσβολή των άνθεων οδηγεί σε πρόωρη ωρίμανση με αποτέλεσμα να μην σχηματίζονται καρποί, ενώ προσβολή των καρποφόρων οργάνων οδηγεί σε πτώση τους ή αν παραμείνουν στο φυτό τα καρύδια δεν παράγουν ή παράγουν κακής ποιότητας βαμβάκι. Τα προσβεβλημένα καρύδια σαπίζουν από προσβολές μυκήτων υποβαθμίζοντας ακόμη περισσότερο την παραγωγή. Μια προνύμφη μπορεί να προσβάλει περισσότερα από ένα καρποφόρα όργανα αυξάνοντας το ποσοστό της ζημιάς.

Η παρακολούθηση του εντόμου στο χωράφι γίνεται με τοποθέτηση φερομονικών παγίδων για έλεγχο της εμφάνισης των ενηλίκων από τα τέλη Μαΐου ως τις αρχές του Ιουνίου σε συνδυασμό με επιτόπιους ελέγχους στο χωράφι ανά 2-3 μέρες.

Επιλέγονται συνεχόμενα 100 φυτά διαγώνια στον αγρό και ελέγχονται για τυχόν συμπτώματα.

Σε φυτείες μικρότερες των 10 στρεμμάτων έλεγχος σε τουλάχιστον 5 σημεία, ενώ σε φυτείες μεγαλύτερες των 50 στρεμμάτων έλεγχος σε 20 τουλάχιστον σημεία.

Για ευκολία μπορούμε να ψάχνουμε στο 1 μέτρο για πάνω από 1 ΖΩΝΤΑΝΗ προνύμφη.

Όριο ανεκτής πυκνότητας: 1 σκουλήκι/μέτρο ή 5% προσβολή των καρποφόρων οργάνων ή 6 προνύμφες ανά 100 φυτά.

Τα καρποφόρα όργανα που έχουν χτυπηθεί είναι ένδειξη της προσβολής,όχι απόδειξη για ψεκασμό, όπως και οι φερομονικές παγίδες.

α) Καλλιεργητικά μέτρα

• Απομάκρυνση, καταστροφή φυτικών υπολειμμάτων
• Καταπολέμηση ζιζανίων
• Βαθιές αρόσεις το χειμώνα ή νωρίς την άνοιξη σε βάθος 20-25cm για καταστροφή των νυμφών
• Εφαρμογή ισορροπημένης άρδευσης και λίπανσης
• Χρήση αποφυλλωτικών για επιτάχυνση της ωρίμανσης
• Αποφυγή καλλιέργειας βαμβακιού κοντά σε άλλους ξενιστές του εντόμου
• Χρήση φερονομικών παγίδων για παρακολούθηση πληθυσμού
• Προστασία των φυσικών εχθρών του εντόμου

 β) Χημικά μέτρα

Υπάρχουν διάφορα σκεύσματα. Να απευθύνεστε και να εμπιστεύεστε τους τοπικούς γεωπόνους.Ο καθένας έχει το δικό του τρόπο και φάρμακο!

Λουκάς Θεοτ. Τσαγαλάς

Γεωπόνος Τ.Ε. Φυτικής παραγωγής