«Με τα λεφτά των άλλων-Η σκοτεινή πλευρά του χρηματοπιστωτικού συστήματος » Τ.Κέι Εκδόσεις Κέδρος 2017 σελ. 512
Γράφει: Ο Κώστας Τραχανάς
Οι σύγχρονες κοινωνίες χρειάζονται τον χρηματοπιστωτικό τομέα. Όμως ο χρηματοπιστωτικός τομέας των σύγχρονων δυτικών οικονομιών είναι πολύ μεγάλος. Οι σύγχρονες τράπεζες και τα περισσότερα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα διεξάγουν συναλλαγές χρεογράφων (χρηματοοικονομικών τίτλων) και η μεγέθυνση αυτών των συναλλαγών αποτελεί τη βασική εξήγηση για τη μεγέθυνση του χρηματοπιστωτικού τομέα γενικώς. Οι συναλλαγές με χρεόγραφα αυξήθηκαν ταχύτατα, αλλά η εκρηκτική αύξηση του όγκου της χρηματοπιστωτικής δραστηριότητας αποδίδεται κυρίως στην ανάπτυξη των αγορών παραγώγων (αποκαλούνται έτσι επειδή η αξία τους προκύπτει από την αξία άλλων χρεογράφων).Η αξία των χρηματοοικονομικών τίτλων που αποτελούν τη βάση των συμβολαίων παραγώγων είναι τριπλάσια της αξίας όλων των υλικών περιουσιακών στοιχείων του κόσμου.
Τι είναι όλα αυτά ; Ποιος είναι ο σκοπός ετούτης της δραστηριότητας ; Και γιατί είναι τόσο κερδοφόρα ;
Η κοινή λογική υπαγορεύει ότι εάν ένας κλειστός κύκλος ανθρώπων ανταλλάσσει συνεχώς μεταξύ τους κομμάτια χαρτιού, η συνολική αξία αυτών των κομματιών χαρτιού δεν θα αλλάζει και πολύ, αν αλλάζει καν. Αν κάποια μέλη ετούτου του κλειστού κύκλου αποκομίζουν μεγάλα κέρδη, αυτά τα κέρδη μπορούν να αποκτηθούν μόνο εις βάρος των άλλων μελών του ίδιου κύκλου. Η κοινή λογική υπαγορεύει ότι αυτή η συναλλακτική δραστηριότητα μεταβάλλει ελάχιστα την αξία των περιουσιακών στοιχείων και, στο σύνολό της, δεν μπορεί να εκληφθεί ως μια διαδικασία από την οποία αποκομίζονται χρήματα. Πού ακριβώς βρίσκεται το λάθος σ΄ αυτή την αντίληψη της κοινής λογικής ;
Η κοινή λογική δεν λαθεύει και πολύ.
Στο βιβλίο αυτό ο διάσημος οικονομολόγος και συγγραφέας Τζον Κέι εξετάζει τις δραστηριότητες του χρηματοπιστωτικού τομέα και τους τρόπους με τους οποίους θα μπορούσε να κάνει τη ζωή μας καλύτερη και τις επιχειρήσεις μας πιο αποδοτικές. Περιγράφει την διαδικασία μέσω της οποίας απέκτησε ο χρηματοπιστωτικός τομέας αυτό τον κυρίαρχο ρόλο τα τελευταία 30 με 40 χρόνια ως «χρηματιστικοποίηση».
Αυτό το βιβλίο δεν είναι άλλο ένα βιβλίο για την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση (2007-2009) : είναι ένα βιβλίο για τον χαρακτήρα του χρηματοοικονομικού κλάδου και τη γένεση της χρηματιστικοποίησης.
Στο Α Μέρος του βιβλίου περιγράφονται οι πολιτικές αλλαγές, το νοητικό πλαίσιο και οι ευρύτερες τεχνολογικές και οικονομικές μεταβολές που επέφεραν τη χρηματιστικοποίηση. Ένα αξιοσημείωτο χαρακτηριστικό της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης είναι ότι οι περισσότεροι άνθρωποι του χρηματοπιστωτικού τομέα φαίνεται να θεωρούν αυτονόητο ότι το κράτος και οι φορολογούμενοι είχαν την υποχρέωση να διασφαλίσουν ότι ο εν λόγω κλάδος (με τα ιδρύματα, τις δραστηριότητές του, ακόμη και με τις πολύ μεγάλες αμοιβές των ανθρώπων που εργάζονται σ΄ αυτόν) θα συνεχίσει να λειτουργεί σε γενικές γραμμές με την υπάρχουσα μορφή του. Το ακόμη πιο αξιοσημείωτο είναι ότι αυτή η αντίληψη κέρδισε την ευρεία αποδοχή των πολιτικών και του κοινού. Η άποψη πως ο χρηματοπιστωτικός τομέας ήταν κάτι εξαιρετικό θεωρούνταν αναμφισβήτητη και το γεγονός ότι πολλοί ευφυείς άνθρωποι εκτός αυτού του τομέα αδυνατούσαν να 
κατανοήσουν τι ακριβώς έκαναν οι χρηματιστές, απλώς ενίσχυε ετούτη την αντίληψη. Όμως, ο χρηματοπιστωτικός τομέας δεν είναι κάτι εξαιρετικό και η προθυμία μας να δεχτούμε άκριτα την άποψη ότι η θέση του είναι μοναδική , έχει προκαλέσει μεγάλη βλάβη. Οι χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις όπως όλες οι άλλες και πρέπει να κρίνονται με αναφορά στις ίδιες αρχές που εφαρμόζουμε σε άλλους κλάδους , όπως οι σιδηρόδρομοι ή το λιανεμπόριο ή η προμήθεια ηλεκτρικού ρεύματος. Το 2008 , ο χρηματοπιστωτικός τομέας βρέθηκε στο χείλος της κατάρρευσης. Τα περισσότερα από τα μεγάλα ιδρύματα του κόσμου βασίστηκαν στην κρατική επιδότηση για να συνεχίσουν να υπάρχουν, όπως εξακολουθούν να βασίζονται και σήμερα σε μεγάλο βαθμό. Εάν δεν μειωθεί η επιρροή του χρήματος στην πολιτική, ελάχιστη πρόοδος μπορεί να σημειωθεί στη μεταρρύθμιση του χρηματοπιστωτικού τομέα.
Τι προσφέρει ο χρηματοπιστωτικός τομέας ; Το ερώτημα αυτό απασχολεί το Β Μέρος του βιβλίου. Ποιές ανάγκες υπηρετεί, ιδωμένες από τη σκοπιά των χρηστών της αγοράς και όχι απ΄ όσους συμμετέχουν στην αγορά ; Η χρηματιστικοποίηση έχει οδηγήσει σε μεγάλη αύξηση της κλίμακας των πόρων που αφιερώνονται στον χρηματοπιστωτικό τομέα. Περισσότεροι άνθρωποι πληρώνονται με πιο πολλά χρήματα. Τι έχει συμβεί όμως στην ποιότητα της χρηματοπιστωτικής δραστηριότητας ; Γιατί αυτός ο κλάδος είναι τόσο κερδοφόρος ;
Το Γ Μέρος του βιβλίου θα εξετάσει τη μεταρρύθμιση , τη δομική μεταρρύθμιση. Στα τελευταία Κεφάλαια αυτού του βιβλίου περιγράφονται πώς θα μπορούσαμε να στοχεύσουμε σε έναν πιο περιορισμένο χρηματοπιστωτικό τομέα , προσανατολισμένο πιο αποτελεσματικά στις πραγματικές οικονομικές ανάγκες : στο να πραγματοποιεί τις πληρωμές , να συνταιριάζει τους δανειστές με τους δανειολήπτες , να διαχειρίζεται τα χρήματά μας και να μειώνει το κόστος του ρίσκου.
Χρειαζόμαστε τον χρηματοπιστωτικό τομέα. Ο χρηματοπιστωτικός τομέας υπάρχει για να υπηρετεί τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις. Σε μια δημοκρατική κοινωνία , η πιο αποτελεσματική αντεπίθεση στην κατάχρηση εξουσίας είναι ο ρόλος που μπορεί να παίξει η εκπαίδευση στη δημιουργία ενημερωμένης κοινής γνώμης , και το βιβλίο αυτό έχει την πρόθεση να συμβάλει σ΄ αυτό τον σκοπό. Η αναδιάρθρωση του χρηματοπιστωτικού κλάδου που σκιαγραφείτε στο βιβλίο προτείνει ένα προσωρινό σχεδιάγραμμα που αφορά το πώς σκεπτόμενοι πολιτικοί θα μπορούσαν να προετοιμαστούν για την επόμενη κρίση. Διότι θα έρθει και άλλη μεγάλη χρηματοπιστωτική κρίση.
Η Μεγάλη Ύφεση έφερε στον κόσμο πολιτική και οικονομική καταστροφή, αλλά η ικανή πολιτική ηγεσία της εποχής προχώρησε σε εσωτερικούς και διεθνείς συμβιβασμούς προκειμένου να εξασφαλίσει το μέλλον της δημοκρατίας και της οικονομίας της αγοράς. Όσα διακυβεύονται είναι μεγάλα , αλλά ο χρηματοπιστωτικός τομέας δεν είναι παιχνίδι και οι παρομοιώσεις με τον χώρο του αθλητισμού ακατάλληλες. Είναι καιρός για δουλειά , για σοβαρή και υπεύθυνη υπόθεση της διαχείρισης των χρημάτων των άλλων ανθρώπων…
Ο Τζον Κέι παρουσιάζει µε σαφήνεια τα λάθη, τις στρεβλώσεις και τα προβλήµατα του χρηµατοπιστωτικού τοµέα, ενώ παράλληλα προτείνει λύσεις για την επόµενη µέρα. Πρέπει να διαβαστεί απ’ όλους όσοι ενδιαφέρονται να αποτρέψουν την 
επόµενη κρίση. Ο συγγραφέας στηλιτεύει τα προσχήµατα του χρηµατοπιστωτικού τοµέα και αµφισβητεί ότι οι υψηλές αµοιβές του αντανακλούν την πραγµατική οικονοµική συµβολή του. Σπανίως θα βρει ο αναγνώστης µια σελίδα χωρίς µια αιχµηρή παρατήρηση ή έναν µεστό νοήµατος αφορισµό.
O Τζον Κέι είναι επισκέπτης καθηγητής στο London School of Economics και µέλος του επιστηµονικού συλλόγου του St John's College της Οξφόρδης. Είναι διευθυντής αρκετών δηµόσιων εταιριών και διατηρεί εβδοµαδιαία στήλη στους Financial Times. Προΐστατο της αξιολόγησης αγοράς µετοχών που διενήργησε η κυβέρνηση του Ηνωµένου Βασιλείου, για την οποία υπέβαλε έκθεση το 2012, προτείνοντας ουσιαστικές µεταρρυθµίσεις. Είναι συγγραφέας πολλών βιβλίων, στα οποία περιλαµβάνονται τα Truth about Markets, The Long and the Short of It και Obliquity.
