Την 1η Απριλίου 1821, ακριβώς 200 χρόνια πριν, οι αρχάγγελοι της προεπαναστατικής περιόδου, μετουσιώθηκαν σε ένδοξους απελευθερωτές.
Η έκρηξη της Επανάστασης στη περιοχή της Λιβαδειάς εκδηλώθηκε τη νύχτα της 25ης προς την 26η Μαρτίου του 1821. Εντωμεταξύ, ο σύντροφος του Αθανάσιου Διάκου, Βασίλης Μπούσγος έπεισε τους δημογέροντες της Αράχοβας να αποκλείσουν τους δρόμους πρόσβασης προς Λιβαδειά και Άμφισσα σκοτώνοντας μερικούς Τούρκους στη θέση Ζεμενό
Ο Αθανάσιος Διάκος έσπευσε στον Χασάν Αγά και τον έπεισε ότι η επίθεση αυτή ήταν ενέργεια της εμπροσθοφυλακής του Οδυσσέα Ανδρούτσου που εισέβαλαν ως επαναστάτες στη Ρούμελη. Με αυτό τον τρόπο τον έπεισε να του επιτραπεί η συγκέντρωση ενόπλων του αρματολικιού του με σκοπό να εναντιωθούν στον Οδυσσέα Ανδρούτσο και τους άνδρες του. Κατόπιν αυτού την ίδια ημέρα στις 26 Μαρτίου, ο Αθανάσιος Διάκος έλαβε την άδεια της ελεύθερης στρατολόγησης ενόπλων ανδρών.
Τη νύχτα της 28ης προς την 29η Μαρτίου, ο Αθανάσιος Διάκος μαζί με τους στρατολογημένους από τον ίδιο επαναστάτες κατέλαβαν τον λόφο του Προφήτη Ηλία απέναντι από το κάστρο της Λιβαδειάς και τον Πύργο Ρολογιού, όπου είχαν καταφύγει οι Τούρκοι. Μετά την άρνηση του Χασάν Αγά να παραδώσει την πόλη ο Αθανάσιος Διάκος άρχισε την επίθεση.
Στις 31 Μαρτίου, κατελήφθη το κάστρο της Λιβαδειάς, ενώ οι Τούρκοι, που είχαν οχυρωθεί στη θέση Ώρα παραδίδονται.
Την 1η Απριλίου 1821 στο Κάστρο της Λιβαδειάς και στον Πύργο του Ρολογιού υψώθηκε η επαναστατική σημαία κυματίζοντας μετά από εκατοντάδες χρόνια. Στο μεταξύ η πόλη ζούσε τον επαναστατικό πυρετό. Η όψη της ήταν εορταστική, οι καμπάνες ηχούσαν χαρμόσυνα και οι πολίτες, οι ραγιάδες, από όλες τις συνοικίες συνέρρεαν από το πρωί στο Σταροπάζαρο για να γιορτάσουν τη νίκη. Ο Αθανάσιος Διάκος, απηύθυνε πύρινο λόγο προς τους Λιβαδείτες ανάμεσα σε ζητωκραυγές και επευφημίες.
Στη συνέχεια όλοι μαζί πήγαν στο ναό της Αγίας Παρασκευής, όπου τελέστηκε κατανυκτική δοξολογία στην οποία χοροστάτησαν οι επίσκοποι Σαλώνων Ησαϊας, Ταλαντίου Νεόφυτος και Μητροπολίτη Αθηνών Διονύσιος και ευλόγησαν την επαναστατική σημαία του Διάκου που στη μια της πλευρά απεικόνιζε τον Άγιο Γεώργιο να σκοτώνει τον δράκοντα και στην άλλη είχαν κεντηθεί οι λέξεις «Ελευθερία ή Θάνατος».
Η σημερινή ημέρα, είναι ημέρα τιμής και μνήμης απέναντι στους ήρωες που θυσίασαν τον εαυτό τους για την Ελευθερία του Έθνους, αλλά και για όσους έδρασαν στα προ-επαναστατικά απελευθερωτικά κινήματα, δημιουργώντας τις συνθήκες για τον ξεσηκωμό και την απελευθέρωση της πόλης μας.
Δυστυχώς, η επέτειος των 200 χρόνων δεν είναι δυνατόν να εορταστεί με τον λαμπρό τρόπο που της αρμόζει, καθώς τα τελευταίο ένα χρόνο καλούμαστε όλοι μαζί να δώσουμε την δική μας μάχη απέναντι σε έναν αόρατο εχθρό που απειλεί τις ζωές μας.
Ενωμένοι και οχυρωμένοι με θάρρος κι υπομονή γιορτάζουμε την απελευθέρωση της Λιβαδειάς και θυμόμαστε τα λόγια του ιστορικού Θουκυδίδη στον Επιτάφιο λόγο του Περικλή,
«Τό εύδαιμον τό ελεύθερον, τό δ' ελεύθερον τό εύψυχον», δηλαδή
‘‘ευτυχισμένοι είναι οι ελεύθεροι και ελεύθεροι είναι οι γενναίοι’’
Χρόνια πολλά στη Λιβαδειά!
Χρόνια Πολλά στη Ρούμελη!
