«Η κοινωνία της παρηγοριάς-Ο πόνος σήμερα» Μπιουνγκ-Τσουλ Χαν Εκδόσεις Opera 2021 σελ.105
Γράφει: Ο Κώστας Α. Τραχανάς
Σε αυτό το δοκίμιο αντιμετωπίζει , με εντυπωσιακή διαύγεια και ρεαλισμό, την πολύ πρόσφατη φοβική στάση των ανθρώπων απέναντι στον πόνο και, ευρύτερα ,την αντιμετώπιση του άλγους ως μιας μη αποδεκτής ανθρώπινης κατάστασης.
«Πες μου τη σχέση σου με τον πόνο και θα σου πω ποιος είσαι». Αυτό το απόφθεγμα του Ερνστ Γιούνγκερ μπορεί να βρει εφαρμογή στην κοινωνία ως σύνολο. Η σχέση μας με τον πόνο φανερώνει σε ποια κοινωνία ζούμε. Οι πόνοι είναι κωδικοποιημένα μηνύματα. Περιέχουν το κλειδί για την κατανόηση της εκάστοτε κοινωνίας.
Σήμερα επικρατεί παντού μια αλγοφοβία , ένα γενικευμένος φόβος ενώπιον του φόβου. Επίσης η ανοχή στον πόνο μειώνεται ραγδαία. Η αλγοφοβία έχει ως συνέπεια μια διαρκή αναισθητοποίηση. Αποφεύγεται κάθε επώδυνη κατάσταση. Στο μεταξύ έχει καταστεί ύποπτος ακόμη και ο πόνος που προκαλεί ο έρωτας. Η αλγοφοβία 
επεκτείνεται στην κοινωνία. Η αλγοφοβία έχει κυριεύσει και την πολιτική, επηρεάζοντας τις σχετικές αποφάσεις για την πλανητική αντιμετώπιση και διαχείριση της πανδημίας του κορονοϊού.
Ο πόνος είναι η κατ΄ εξοχήν αρνητικότητα .Η Ψυχολογία μεταβαίνει από την Αρνητική Ψυχολογία ως «ψυχολογία των δεινών» στη «Θετική Ψυχολογία», η οποία ασχολείται με την ευεξία, την ευτυχία και την αισιοδοξία. Οι αρνητικές σκέψεις πρέπει να αποφεύγονται. Πρέπει να αντικαθίστανται αμέσως από θετικές σκέψεις.
Η επίτευξη της ευτυχίας και η επαγγελία μιας φαρμακευτικά επιτεύξιμης όασης διαρκούς ευεξίας ,που είναι η αποστολή της θετικής ψυχολογίας , συνδέονται στενά μεταξύ τους. Η αμερικανική κρίση των οπιοειδών αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα.
Η κοινωνία της παρηγοριάς συμπίπτει με την κοινωνία της επίδοσης. Ο πόνος ερμηνεύεται ως σημάδι αδυναμίας. Είναι κάτι που πρέπει να παραμείνει κρυφό ή να απαλειφθεί μέσω της αυτοβελτίωσης. Δεν συμβαδίζει με την επίδοση. Η παθητικότητα του πόνου δεν έχει θέση στην ενεργητική κοινωνία ,στην οποία κυριαρχεί το «Μπορώ». Σήμερα ο πόνος στερείται κάθε δυνατότητα έκφρασης .Είναι καταδικασμένος στη σιωπή. Η κοινωνία της παρηγοριάς δεν επιτρέπει στον πόνο να αχθεί σε πάθος , να αποκτήσει γλωσσική έκφραση.
Η κοινωνία της παρηγοριάς ,είναι μια κοινωνία του «μου-αρέσει». Είναι εθισμένη σε μια μανία αρεσκείας. Όλα εξομαλύνονται έτσι ώστε να προκληθεί αρέσκεια. Το «Like» είναι το σύμβολο και , μάλιστα ,το αναλγητικό της εποχής μας. Δεν είναι κυρίαρχο μόνο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ,αλλά και σε όλα τα πεδία του πολιτισμού. Τίποτε δεν πρέπει να προκαλεί πόνο. Όχι μόνο η τέχνη, αλλά και η ίδια η ζωή πρέπει να είναι «instagrammable», πράγμα που σημαίνει απαλλαγμένη από γωνίες και κόψεις ,από συγκρούσεις και αντιφάσεις που θα μπορούσαν να προκαλέσουν πόνο. Αυτό που ξεχνάμε είναι ότι ο πόνος εξαγνίζει. Από αυτόν πηγάζει μια καθαρτική δράση.
Η κοινωνία της παρηγοριάς καταργεί τον Άλλον ως πόνο. Ο Άλλος υποστασιοποιείται ως αντικείμενο. Ο Άλλος ως αντικείμενο δεν προκαλεί πόνο.
Στην εποχή της πανδημίας , τα βάσανα των άλλων απομακρύνονται ακόμη περισσότερο. Μετατρέπονται σε «αριθμό κρουσμάτων». Οι άνθρωποι πεθαίνουν μόνοι τους σε μονάδες εντατικής θεραπείας δίχως καμιά ανθρώπινη στοργή. Εγγύτητα σημαίνει μετάδοση.
Μια ανώδυνη ζωή μέσα σε διαρκή ευτυχία δεν θα είναι πια ανθρώπινη ζωή. Η ζωή , η οποία διώκει και αποπέμπει την αρνητικότητάς της, ακυρώνεται. Ο θάνατος και ο πόνος πάνε μαζί. Στον πόνο προεικάζεται ο θάνατος. Όποιος θέλει να εξαλείψει τον πόνο πρέπει να καταργήσει και τον θάνατο. Όμως, η ζωή χωρίς θάνατο και πόνο δεν είναι ανθρώπινη, είναι απέθαντη ζωή. Ο άνθρωπος καταργείται για να επιβιώσει. Μπορεί να επιτύχει την αθανασία , αλλά με κόστος τη ζωή…
Ένα καταπληκτικό δοκίμιο που διαφωτίζει αδιαφανείς πτυχές της βιοπολιτικής διαχείρισης της κοινωνικής μας ζωής, την εποχή του κορονοϊού.
Διαβάστε το.
Ο Μπιουνγκ-Τσουλ Χαν (Byung-Chul Han) γεννήθηκε το 1959 στη Σεούλ (Νότια Κορέα). Το 1980 μετοίκησε στη Γερμανία όπου σπούδασε Φιλοσοφία, Γερμανική Λογοτεχνία και Καθολική Θεολογία στο Φράιμπουργκ και στο Μόναχο.
Το 1994 έλαβε τον τίτλο του δόκτορα με τη διατριβή του πάνω στο έργο του Χάιντεγκερ. Το 2000 ξεκίνησε την καριέρα του ως καθηγητής στο πανεπιστήμιο της Βασιλείας. Το 2010 έγινε μέλος του πανεπιστημίου της Καρλσρούης, εντρυφώντας στη Φιλοσοφία του 18ου, του 19ου και του 20ού αιώνα, στην Ηθική, την Κοινωνική Φιλοσοφία, τη Φαινομενολογία, τη Θεωρία του Πολιτισμού, την Αισθητική, τη Θρησκεία, τη Θεωρία των Μέσων Ενημέρωσης και τη Διαπολιτισμική Φιλοσοφία. Από το 2012 διδάσκει Φιλοσοφία και Πολιτισμό στο Πανεπιστήμιο der Kόnste του Βερολίνου. Έχει συγγράψει δεκαέξι βιβλία.
