Αφιερώματα | Επίκαιρα | Ιστορία

Η σεισμικότητα και οι μεγάλοι σεισμοί στη Βοιωτία και στην Ελλάδα

Ο χθεσινός σεισμός ξύπνησε μνήμες από προηγούμενους σεισμούς στη Βοιωτία και γενικότερα στη χώρα μας η οποία όπως γνωρίζουμε είναι σεισμογενής.

Ο σεισμός των 5,2 Ρίχτερ που έγινε στην Νότια Εύβοια την Τετάρτη 29 Νοεμβρίου 2022 στις 22:06 ανησυχεί τους ειδικούς επιστήμονες οι οποίοι κάνουν λόγο για ενεργοποίηση του ρήγματος στον Κορινθιακό Κόλπο, των Αλκυονίδων Νήσων που σύμφωνα με τους ειδικούς θα δώσει μεγάλης κλίμακας σεισμό.

 Η Ελλάδα, για την ακρίβεια,  κατέχει την πρώτη θέση από πλευράς σεισμικότητας στην Ευρώπη και την έκτη παγκοσμίως. Οπότε, μπορεί ο σεισμός να είναι ένα τρομακτικό φαινόμενο, αλλά θα μπορούσε κανείς να πει ότι είναι και (όσο γίνεται…) συνηθισμένο φαινόμενο για τους Έλληνες.

Σεισμική δραστηριότητα στη Βοιωτία

Στη Διπλωματική εργασία στο Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο της κας Μαρίας Φλίγκου «ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΣΕΙΣΜΙΚΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΚΑΙ ΔΙΑΚΙΝΔΥΝΕΥΣΗΣ ΣΤΗ ΒΟΙΩΤΙΑ» που δημοσιεύτηκε τον Οκτώβριο του 2012 αναφέρονται:

«Ο νομός Βοιωτίας είναι νομός της Στερεάς Ελλάδας με έκταση 3,211 τ.χλμ και πρωτεύουσα τη Λιβαδειά. Η Βοιωτία και ειδικότερα η ευρύτερη περιοχή της Θήβας είναι μια σεισμογενής περιοχή. Ξεκινώντας από την αρχαιότητα μέχρι και τη σημερινή εποχή ο νομός έχει υποστεί έντονες σεισμικές δονήσεις με καταστροφικές ζημιές.

Ο Θουκιδίδης πρώτος αναφέρει πολλούς σεισμούς το 427 π.Χ. στην περιοχή του Ορχομενού με μέγεθος Μ=(6.0) . Οι επόμενες σεισμικές καταγραφές σημειώθηκαν αιώνες αργότερα , το 551 και το 1321, στη Χαιρώνεια με μεγεθος Μ=(6.8) και στη Θήβα με Μ=(6.3) αντίστοιχα.

Ο αριθμός όμως των καταγραφών αυξάνεται δραματικά τον 19ο και 20ο αιώνα με ισχυρούς σεισμούς από το 1853 έως και το 1981. Χαρακτηριστικά στις 18 Αυγούστου του 1853 , και έχοντας προηγηθεί δύο προσεισμοί, η Θήβα επλήγει από μεγάλο σεισμό με μέγεθος Μ=(6.5). Ο σεισμός κατέστρεψε το μεγαλύτερο μέρος των σπιτιών της πόλης με ανυπολόγιστες ζημιές καθώς επίσης σκοτώθηκαν 11 άνθρωποι και τραυματίστηκαν άλλοι 60. Σημαντικές ήταν οι ζημιές και στις γύρω περιοχές ενώ οι δονήσεις γίνονταν καθημερινά αισθητές για έξι μήνες.

Τον εικοστό αιώνα ο σεισμός στη Θήβα του 1914 αποτελεί έναν από τους καταστροφικότερους σεισμούς στην Ελλάδα. Ο σεισμός , ο οποίος ήταν επιφανειακός και μέγεθος Μ=(6.0), προκάλεσε το θάνατο ανθρώπων και μεγάλες υλικές ζημιές.

Η πιο πρόσφατη σεισμική καταγραφή έγινε το Σεπτέμβρη του 2010 στο χωριό Λεύκτρα με μέγεθος Μ=(4.0). Σύμφωνα με το Σεισμολογικό Ινστιτούτο του Πότσνταμ , το επίκεντρο του σεισμού ήταν 60 χιλιόμετρα βορειοδυτικά της Αθήνας και το εστιακό βάθος υπολογίστηκε στα 10 χλμ, ενώ δεν είχαν αναφερθεί ζημιές. Ο σεισμός αυτός είναι ο μεγαλύτερος που έχει καταγραφεί τη δεκαετία του 2010».

Στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζονται όλες οι σεισμικές καταγραφές στο νομό της Βοιωτίας.

Ακολουθήστε το asopichos.gr στο  Google News για

να μαθαίνετε πρώτοι, γρήγορα και εύκολα τα τελευταία νέα

Οι ισχυρότεροι σεισμοί στην Ελλάδα

Οι σεισμοί στη χώρα μας γίνονται με μεγάλη συχνότητα και ένταση από τα αρχαία χρόνια. Ο πρώτος σεισμός που έχει καταγραφεί ιστορικά συνέβη το έτος 426 π. Χ. Η περιοχή της Φθιώτιδας συγκλονίστηκε από ισχυρό σεισμό, ο οποίος έγινε αισθητός και στην Αθήνα προκαλώντας μάλιστα και μετατόπιση του νοτιοανατολικού τμήματος του Παρθενώνα.

Ο σεισμός είχε γίνει αισθητός και στην Εύβοια, στη Θήβα και προ πάντων στον Βοιωτικό Ορχομενό. Η ισχύς του υπολογίζεται στους 7 βαθμούς της κλίμακος Ρίχτερ και είχε επίκεντρο τη Σκάρφεια, σύμφωνα με τον Θουκυδίδη.

Ακολουθεί αναλυτικά λίστα από το earthquakes.gr με τους ισχυρότερους σεισμούς που έχουν πλήξει την Ελλάδα τον 20ο και τον 21ο αιώνα:

(Ταξινόμηση με βάση τον ισχυρότερο σεισμό πρώτα)

26/6/1926, Ρόδος, Αρχάγγελος, 8 Ρίχτερ

11/8/1903, Κύθηρα, Μιτάτα, 7.9 Ρίχτερ

8/11/1905, Χαλκιδική, Αθως, 7.5 Ρίχτερ

9/7/1956, Αμοργός, Ποταμός, 7.5 Ρίχτερ

30/8/1926, Σπάρτη, 7.2 Ρίχτερ

30/8/1926, Πελοπόνησος, Σπάρτη, 7.2 Ρίχτερ

12/8/1953, Κεφαλλονιά, Αργοστόλι, 7.2 Ρίχτερ

25/4/1957, Ρόδος, Ρόδος, 7.2 Ρίχτερ

19/2/1968, Αγιος Ευστράτιος, 7.1 Ρίχτερ

26/9/1932, Χαλκιδική, Ιερισσός, 7 Ρίχτερ

25/2/1935, Λασίθι, Ανόγια, 7 Ρίχτερ

6/10/1947, Μεσσηνία, Πυλία, 7 Ρίχτερ

30/4/1954, Καρδίτσα, Σοφάδες, 7 Ρίχτερ

18/2/1910, Κρήτη, Χανιά, 6.9 Ρίχτερ

11/8/1904, Σάμος, Σάμος, 6.8 Ρίχτερ

24/1/1912, Κεφαλλονιά, Ασπρογέρακας, 6.8 Ρίχτερ

31/3/1965, Αιτωλία, Αγρίνιο, 6.8 Ρίχτερ

13/8/1992, Κρήτη, Ζάκρο, 6.8 Ρίχτερ

7/8/1915, Ιθάκη, Ιθάκη, 6.7 Ρίχτερ

23/8/1949, Χίος, Καρδάμυλα, 6.7 Ρίχτερ

24/2/1981, Αλκιονίδες, Περαχώρα, 6.7 Ρίχτερ

5/7/1902, Θεσσαλονίκη, Ασσυρος, 6.6 Ρίχτερ

17/11/2015, Λευκάδα, Λευκάδα, 6.5 Ρίχτερ

20/6/1978, Θεσσαλονίκη, Στίβος, 6.5 Ρίχτερ

24/5/2014, Μεταξύ Σαμοθράκης-Λήμνου, 6.5 Ρίχτερ

1/5/1967, Ιωάννινα-Αρτα, 6.4 Ρίχτερ

12/10/2013, Κρήτη, 6.4 Ρίχτερ

22/4/1928, Κόρινθος, Κόρινθος, 6.3 Ρίχτερ

5/2/1966, Λίμνη Κρεμαστών, Πετράλωνα, 6.2 Ρίχτερ

15/6/1995, Αίγιο, Αίγιο, 6.1 Ρίχτερ

7/9/1999, Αθήνα, Πάρνηθα, 6.1 Ρίχτερ

17/10/1914, Βοιωτία, Θήβα, 6 Ρίχτερ

17/5/1930, Κόρινθος, Σαρικό, 6 Ρίχτερ

20/7/1938, Αττική, Ωρωπός, 6 Ρίχτερ

13/9/1986, Καλαμάτα, Καλαμάτα, 6 Ρίχτερ

Και παλαιότερα…

427 π.X.: Ισχυρός σεισμός έγινε αισθητός στην Αθήνα, Εύβοια, Βοιωτία και μερικώς στον Ορχομενό. Κατά τις αναφορές του Θουκυδίδη, η πιθανή εστία ήταν η Αταλάντη.
426 π.X. : Το καλοκαίρι του έτους αυτού, από ισχυρό σεισμό στην ευρεία περιοχή της Αταλάντης, μετατοπίστηκε η βορειο-ανατολική γωνία του Παρθενώνα.
420 π.X.: Το καλοκαίρι του έτους αυτού, σεισμική δόνηση έγινε αισθητή στην Αθήνα.
3-9-1705 : Στην Αθήνα έγινε αισθητή σεισμική δόνηση που προερχόταν από την περιοχή ανάμεσα στον Ωρωπό και στις Πλαταιές, γύρω στα 30 χιλιόμετρα από την Αθήνα.
13-6-1785 : Σεισμική δόνηση με επίκεντρο τον Ωρωπό, 35 χιλιόμετρα βόρεια της Αθήνας.
17-9-1805 ή 17-11-1805 : Σεισμική δόνηση έγινε αισθητή τις νυχτερινές ώρες στην Αθήνα.
8-8-1853 : Στην Αθήνα έγινε αισθητός σεισμός, πιθανόν 6 Ρίχτερ.
17-1-1874 : Το πρωί έγινε σεισμική δόνηση που πιθανόν είχε επίκεντρο την Αθήνα.

Ο μεγαλύτερος σεισμός στην Ελλάδα

Το σοβαρότερο σεισμικό συμβάν στην Ελλάδα τα τελευταία εκατό χρόνια είναι ο σεισμός μεγέθους 7.2  Ρίχτερ που έγινε στις 12 Αυγούστου 1953 στη Κεφαλλονιά. Προκάλεσε τεράστιες υλικές καταστροφές κυρίως στη Κεφαλλονιά, Ζάκυνθο και Ιθάκη με αποτέλεσμα να σκοτωθούν 476 άνθρωποι και να τραυματιστούν άλλοι 2412. Σε σύνολο 33.000 σπιτιών που υπήρχαν τότε στα νησιά αυτά, υπήρξαν 27.659 καταρρεύσεις, σοβαρές υλικές ζημιές σε 2.780 σπίτια και ελαφρές σε 2.394 σπίτια.

Το τσουνάμι της Αμοργού

Ο σεισμός της Αμοργού στις 9 Ιουλίου του 1956, είχε μέγεθος 7.7 Ρίχτερ και μέγιστη αντιληπτή ένταση 9 για την κλίμακα Μερκάλι. Το επίκεντρο ήταν στα νότια του νησιού της Αμοργού (το ανατολικότερο νησί των Κυκλάδων) στο Αιγαίο Πέλαγος. Ήταν ο μεγαλύτερος σεισμός στην Ελλάδα κατά τον 20ό αιώνα και σημειώθηκε 13 λεπτά μετά από ένα σεισμό μεγέθους 7,2 Ρίχτερ κοντά στην Σαντορίνη.

Ο σεισμός δημιούργησε ένα μεγάλο τσουνάμι με μέγιστο ύψος 30 μέτρα, λόγω μιας υποθαλάσσιας κατολίσθησης. Το ύψος του έφτασε επίσης τα 10 μέτρα στην Αστυπάλαια και περίπου 3 μέτρα στην βορειοδυτική ακτή της Κω. Τα μεγάλα κύματα έπληξαν τα λιμάνια των νησιών της Καλύμνου, Λέρου και Πάρου με τραγικό απολογισμό 53 νεκρούς και περίπου 100 τραυματίες.

Επειδή το τσουνάμι έπληξε μεγάλο μέρος του Αιγαίου Πελάγους και παρατηρήθηκε διαφορετική ώρα άφιξης σε διάφορες περιοχές, δείχνει ότι ο σεισμός  δημιούργησε υποβρύχιες κατολισθήσεις.

Ο φονικός σεισμός της Χίου

Ο σεισμός που έπληξε τη Χίο στις 22 Μαρτίου και 3 Απριλίου του 1881, έμεινε γνωστός ως ο «Χαλασμός» ή η «Καταστροφή» και θεωρείται ο πλέον πολύνεκρος σεισμός σε ελληνικά εδάφη, με πάνω από 4000 νεκρούς και περισσότερους από 7000 τραυματίες.

Ο σεισμός είχε μέγεθος 6,5 μονάδες της κλίμακας Ρίχτερ και το επίκεντρό του ήταν σε απόσταση περίπου 15 χιλιομέτρων νότια από την πόλη της Χίου.

Ο κύριος σεισμός κατέστρεψε τα 3/4 του νησιού, ενώ προηγήθηκε ισχυρός προ-σεισμός, ο οποίος προκάλεσε σοβαρές βλάβες. Το έδαφος της παραλίας βυθίστηκε κατά 80 εκατοστά  ενώ σε κάποια μέρη παρατηρήθηκε και  κάθετη  μετατόπιση έως 2,5 μέτρα.

Οι πιο καταστροφικοί σεισμοί στην Ελλάδα

Στον πιο κάτω πίνακα θα βρείτε τους πιο καταστροφικούς σεισμούς στην Ελλάδα που έχουν καταγραφεί μέχρι σήμερα. Οι ισχυρότεροι σεισμοί ιστορικά είναι εκείνοι που συνδέονται με το Ελληνικό Τόξο, αν και κανένας δεν είναι μεγαλύτερος των 7,2 βαθμών όπως έχει παρατηρηθεί από τις σύγχρονες καταμετρήσεις των σεισμολογικών οργάνων.

Ωστόσο τα πρότερα ιστορικά σεισμικά γεγονότα των 365 π.Χ. και 1303 μ.Χ. πιθανόν να ήταν πολύ μεγαλύτερα από τις παραπάνω σεισμικές καταμετρήσεις. Στην ηπειρωτική Ελλάδα, οι βλάβες προκαλούνται από τεκτονικούς σεισμούς έως και 7 βαθμούς της κλίμακας Ρίχτερ, ενώ στο Βόρειο Αιγαίο έχουν σημειωθεί γεγονότα με μέγεθος έως 7,2 βαθμών.

Τέλος, έχουν καταγραφεί σεισμοί ενδιαμέσου βάθους με μεγέθη άνω των 7 βαθμών στα όρια του ελληνικού τόξου, αλλά τέτοιου είδους γεγονότα προκαλούν μικρές υλικές ζημιές, αν και είναι ευρέως αισθητά σε μεγάλες γεωγραφικές αποστάσεις.