Εκλογές | Επίκαιρα | Ιστορία | Φύρδην Μίγδην

Καλό βόλι πατριώτ’ ή δαγκωτό ή μαύρο; Καθημερινά, Παρασκευή 6/10/2023

Περίοδος εκλογών και οι φράσεις «καλό βόλι», «δαγκωτό», «μαύρο» είναι στην πρώτη γραμμή. Θα δούμε παρακάτω τι σημαίνουν και πως έχουν καθιερωθεί για την έκφραση της ψήφου μας.

• Πρώτα-πρώτα όμως στις επικείμενες εκλογές θα πρέπει να πρυτανεύσει η λογική και η ψυχραιμία. Δηλαδή να ζυγίσουμε και να σταθμίσουμε τις επιλογές μας, σε Δημοτικές και Περιφερειακές εκλογές, με κοινό παρονομαστή το κοινό καλό. Και ποιο είναι αυτό;

Ε δεν νομίζω ότι θα συμφωνήσουμε κάπου. Είναι τόσο υποκειμενικό, από άνθρωπο σε άνθρωπο, και γι’ αυτό, άλλωστε, υπάρχουν οι εκατοντάδες υποψήφιοι, συνδυασμοί και επικεφαλής. Απ’ όλα έχει ο μπαξές, διάλεξε και κόψε, εεε και ψήφισε.

• Πάντως αυτά που βλέπουμε, κυριολεκτικά τις τελευταίες ημέρες, μας κάνει να λέμε «μακάρι οι εκλογές να είναι κάθε χρόνο» γιατί έτσι θα λύσουμε τάχιστα τα προβλήματά μας. Είναι δηλαδή απορίας άξιο πως «ωριμάζουν» όλες οι μελέτες, πως «εγκρίνονται» όλα τα κονδύλια και πως «βρίσκονται» τα χρήματα λίγο πριν τις εκλογές.  

Δύο είναι οι λόγοι: Αυτοί που θέλουν να παρατείνουν τη θητεία τους, πιέζουν αβάσταχτα νυχθημερόν προς κάθε κατεύθυνση για να δείξουν έργο, λίγο πριν την κάλπη για να είναι νωπό στη μνήμη των ψηφοφόρων.

• Από την άλλη πλευρά, η κυβέρνηση, παραμονεύει και αναλόγως του κομματικού χρωματισμού των υποψηφίων «πουλάει» ή «αγοράζει» το κάθε έργο για να αυξήσει την επιρροή της.  

Και ο πολίτης στη μέση… περιμένει να γίνουν έργα για την ποιότητα της ζωής του αλλά και βασικές υποδομές για την διαβίωσή του. Να ήταν λοιπόν οι εκλογές κάθε χρόνο…  

• Ας ασκήσουμε λοιπόν το εκλογικό μας δικαίωμα όπως ο καθένας μας αντιλαμβάνεται το «καλό του τόπου» και εκλέγοντας τους καλύτερους.

Η ψήφος και η ιστορία της    

Η λέξη «ψήφος», προέρχεται από το αρχαίο ρήμα «ψάω», που σημαίνει λειαίνω, ομαλύνω. Η ψηφοφορία στη Σπάρτη της Αρχαίας Ελλάδας γινόταν δια βοής ενώ στην Αθήνα δια ανάτασης των χειρών (φανερή) ή δια οστράκων και σφαιριδίων (κρυφή).

• Το χειρόγραφο ψηφοδέλτιο εμφανίσθηκε στη νεότερη Ελλάδα για πρώτη φορά στις δημοτικές εκλογές του 1834 αλλά καταργήθηκε το 1864. Στην προσπάθειά τους να περιορίσουν την χειραγώγηση των αγράμματων Ελλήνων, αντικατέστησαν το ψηφοδέλτιο με ένα μικρό μολυβένιο βώλο, το σφαιρίδιο.

Καλό βόλι

Από το 1844 και για περίπου 80 χρόνια οι Έλληνες ψηφοφόροι δεν χρησιμοποιούσαν ψηφοδέλτια, για να ψηφίσουν τους κυβερνήτες τους, αλλά «σφαιρίδια», δηλαδή μικρές σφαίρες από μολύβι.

• Στις πρώτες εκλογικές διαδικασίες του νεοελληνικού κράτους, που γίνονταν με σφαιρίδια, οι κάλπες ήταν ορθογώνια μεταλλικά κουτιά. Υπήρχε μία κάλπη για τον κάθε υποψήφιο.

Εσωτερικά, η κάλπη ήταν χωρισμένη στα δύο. Στο δεξιό μέρος, που είχε χρώμα λευκό, ήταν το Ναι· στο αριστερό, που είχε χρώμα μαύρο, το Όχι.

• Μπροστά η κάλπη είχε έναν σωλήνα, που μέσα έβαζε ο ψηφοφόρος το χέρι του και έριχνε το σφαιρίδιο, δεξιά αν ήθελε να υπερψηφίσει τον υποψήφιο και αριστερά αν ήθελε να τον καταψηφίσει, χωρίς να φανερώνεται η προτίμησή του.

Εξ ου και η ευχή «καλό βόλι»

Του έριξα «μαύρο»

Σε κάθε εκλογικό τμήμα την ημέρα των εκλογών υπήρχαν τόσες κάλπες όσοι ήταν και οι υποψήφιοι.

• Η κάθε κάλπη χωριζόταν εσωτερικά σε δύο μέρη που αντιστοιχούσαν, εξωτερικά, σε δύο χρώματα, το άσπρο (θετική ψήφος) και το μαύρο (αρνητική ψήφος).

Ο ψηφοφόρος έπρεπε να περάσει από όλες τις κάλπες και να πάρει από τον κάθε υπάλληλο (σφαιροδότη), που στεκόταν μπροστά από κάθε κάλπη, το σφαιρίδιο.

• Ο σφαιροδότης φώναζε δυνατά το όνομα του υποψήφιου και ο ψηφοφόρος έριχνε το σφαιρίδιο μέσα από έναν σωλήνα, στη μεριά που επιθυμούσε.

Σε περίπτωση που ο ψηφοφόρος ήθελε να καταψηφίσει έναν υποψήφιο έριχνε το σφαιρίδιο στη μαύρη πλευρά της κάλπης, εξ’ ου και οι δημοφιλείς εκφράσεις «μαύρο που έχει να φάει», «θα τον μαυρίσω», «τον μαύρισα» κλπ.

• Αντιθέτως, όταν ήθελε να τον υπερψηφίσει έριχνε το σφαιρίδιο στην άσπρη πλευρά της κάλπης.

Δαγκωτό!

Υπήρχαν φανατικοί ψηφοφόροι που δεν τους αρκούσε να ρίξουν μόνο το σφαιρίδιο στο άσπρο αλλά πριν ρίξουν το μολυβένιο βώλο, τον δάγκωναν για να εκφράσουν το πάθος και την ένταση της στιγμής αλλά και για να αναγνωρίζεται στην καταμέτρηση.

Από εδώ βγήκε και η φράση «Θα το ρίξω δαγκωτό».

• Από τις δημοτικές εκλογές του 1914 και τις βουλευτικές του 1926 μέχρι και σήμερα, το έντυπο ψηφοδέλτιο μαζί με το σταυρό προτίμησης, είναι πλέον το μέσο ψηφοφορίας, που ισχύει.

Προσοχή μη το δαγκώσετε…

Επισκεφθείτε και ενημερωθείτε καθημερινά από τον Ασώπιχο τον Ορχομένιο Ολυμπιονίκη της ενημέρωσης www.asopichos.gr χωρίς δεσμεύσεις. Και, για τους βιαστικούς, διαβάστε τα Καθημερινά στην ενότητα Φύρδην Μίγδην.

#Tagsκαθημερινά   #καθημερινά   asopichos.gr/tag/kathimerina

Ακολουθήστε το asopichos.gr στο  Google News ΟΛΑ με μια ματιά εύκολα και γρήγορα